Anadolu Uygarlıkları -11

Malazgirt Savaşı’ndan sonra Anadolu’da Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da çeşitli beylikler kuruldu.

Anadolu Selçukluları, Danişment Oğulları, Saltukoğulları, Mengücek Oğulları, Artukoğulları, Ahlatşahlar, Tilmaçoğulları, , İzmir’de Çaka Beyliği gibi beylikler kuruldu. Bunların en güçlüsü Anadolu Selçukluları oldu.

Anadolu Selçuklu Devleti, Anadolu’nun Türkleşmesinde ve Türk Yurdu olmasında çok önemli katkıları olan bir devlettir. Bu devletin en güçlü dönemi Alaaddin Keykubat dönemine denk gelir. Alaaddin Keykubat Karadeniz kıyısında Sinop’u, Akdeniz kıyısında Alanya’yı aldı, denizaşırı ticarete önem verdi. 1190 yılında doğdu. 1220 yılından 1237 yılına kadar ülkeyi yönetti.

Bu refah dönemi çok sürmedi.

Ağır vergiler nedeniyle 1240 yılında Babaî tarikatı ayaklandı. Baba İshak peygamber mertebesine yükseltildi.

Bu ayaklanma Anadolu Selçuklu Devletini iyice zayıflatmıştı.

Moğollar, Ortasya’dan gelerek İran’da Hülagü Han yönetiminde İlhanlılar Devletini kurmuşlardı. Moğollar bütün İslam ülkelerini işgal ettiler, güzelim eserleri yakıp yıktılar. İslam Rönesans’ı ile elde edilen bilgi birikimini yok ettiler. İslam’da elde edilen aydınlanma yerini koyu bir bağnazlığa bıraktı.

Moğollar Anadolu’ya da geldiler.

Baycu Noyan komutasındaki Moğol ordusu ile Anadolu Selçuklu ordusu Sivas ili sınırları içinde bulunan Kösedağ’da savaştılar. Savaşı Moğollar kazandı ( 3 Temmuz 1243)

Anadolu Selçukluları Moğollara vergi ödeyen bir devlet haline geldi. Ağır vergiler nedeniyle gücünü iyice yitirdi.

Moğollar Anadolu’ya atadıkları valiler ile yönettiler yıllarca. Sultanlar Moğolların oyuncağı olmuşlardı.

Son Sultan Mesud 1308 yılında ölünce Anadolu Selçukluları Devleti yıkıldı.

Anadolu’da irili ufaklı birçok beylikler kuruldu.

Karamanoğulları, Ertena aoğulları, Pervaneoğulları, Kadı Burhaneddin Devleti, Germiyanoğulları, Eşrefoğulları, Hamitoğulları, Tekeoğulları, Menteşeoğulları, Aydınoğulları, Saruhanoğulları, Karesioğulları, Osmanoğulları, Canikoğulları, Candaroğulları Dulkadiroğulları, Ramazanoğulları gibi beylikler kurulmuştur.

Beylikler döneminde Anadolu’nun Türkleşmesi sürmüştür.

Beylikler döneminde bilim ve aydınlanmaya önem verilmiştir.

Beyliklerin içinden Osmanoğulları en küçüğü olduğu halde gün geçtikçe büyüdü ve zamanla diğer beylikleri egemenliği altına aldı. 1390 yılında Karesi, Saruhan, Germiyan, Aydın ve Menteşe Beylikleri Osmanlı Devletine katıldı.

1402 Ankara Savaşı’nda Osmanlı Padişahı Yıldırım Bayezit Timur’a yenilince bu beylikler yeniden kuruldu. Çünkü Yıldırım Bayezit esir olmuş, oğulları padişahlık kavgasına düşmüşlerdi.

Beyliklerin bazıları 15 yy. İkinci yarısına kadar yaşadılar.

Yazı dizimize buradan devam edeceğiz. Bir yere ayrılmayın.