Anadolu Uygarlıkları-12

1299 yılında Oğuzların Kayı boyundan Ertuğrul Gazi oğlu Osman Bey tarafından Söğüt’te kurulmuştur.

Osman Bey ve Oğlu Orhan Bey dönemleri beylik dönemidir. Bu dönemde Marmara’nın doğusundaki Bizans toprakları ele geçirilmiştir. 1326 yılında Bursa alındı ve ikinci başkentleri oldu. Bu dönemde göçebe bir topluluk olan Osmanlıların oba erkeklerinden Alp adı verilen savaşçıları ve Bacılar bölüğü denilen kadın savaşçılardan oluşan ordusu vardı.

İlk tımar sistemi de bu yıllarda kuruldu.

Osmanlılar da ilk para gümüş sikke adı altında Orhan Bey zamanında 1326-27 yıllarında Bursa’da bastırıldı.

Karesioğulları beyliği, Osmanlı Devletine ilk katılan beylik oldu. Osmanlılar bu olaydan sonra Ege Denizine açıldılar. Karesioğulları’nın donanması vardı. İlk kez denizcilikle tanıştılar.

1344 yılından itibaren Osmanlılar Bizans’a yardım amacıyla Rumeli’ye geçtiler. Çimpe kalesine yerleşerek orada kalmaya başladılar.

Bu arada Trakya’da bulunan tüm Bizans topraklarını aldılar. Edirne’yi de 1361 yılında aldılar ve Bursa’dan sonra ikinci başkent yaptılar.

Orhan Bey ölünce oğlu 1. Murat adı ile padişah oldu.

1. Murat zamanında beylikten devlete geçiş için uygulamalar yapıldı. Önemli kararların alındığı Divan kuruldu. Sadrazamlık ve vezirlikler getirildi. Devşirme sistemi getirilerek yeniçeri ocağı kuruldu.

Bu dönemde kuzey Yunanistan, Makedonya’nın bir kısmı alındı. Bulgaristan’ın güney kısımları alındı.

Macarlar, Sırplar ile savaşıldı.

Kosova’da 1389’da Haçlılar ile yapılan savaş alanını gezerken Miloş adlı bir Sırp padişahı hançerle vurdu. Padişah orada öldü.

95.000 km kare olarak devraldığı Osmanlı ülkesini 500.000 km kareye çıkarmıştır.

Yerine oğlu Yıldırım Beyazıt padişah oldu. Babasının öldüğü yerde biricik erkek kardeşi Yakup’u boğdurarak öldürttü. Osmanlı’da kardeş katili olan ilk padişah oldu. Yakup’un öldürülmesi o zamana kadar Osmanlı ile birlikte hareket eden beyliklerin hoşuna gitmedi. Bunun üzerine Yıldırım Beyazıt,  Saruhanoğulları, Aydınoğulları, Germiyanoğulları ve Hamitoğulları’nı 1390 yılında Osmanlı’ya bağladı.

Macarlar, Sırplar, Ulahlar, Bulgarlar ile Balkanlar’da savaştı. 1396 yılında Tuna nehri kenarında bulunan Niğbolu Savaşını kazandı.

Ortadan kaldırdığı Anadolu Beyleri Timur’a sığındılar. Timur’un ele geçirdiği ülkelerin yöneticileri de Yıldırım Beyazıt’a sığındılar. İki devlet arasında bu yüzden savaş çıktı.

Ankara Savaşı’nda Osmanlı ordusu yenildi. Yıldırım Beyazıt Timur’a esir düştü (1402)

Timur beylerin ülkelerini geri verdi. Beylikler yeniden kuruldu. Yıldırım’ın oğulları taht kavgasına düştüler. 1402- 1413 arasında Fetret Devri denilen kargaşalık ve belirsizlik dönemi oldu.

Mehmet Çelebi, Musa Çelebi, İsa Çelebi ve Süleyman Çelebi adlı kardeşlerini yenerek devletin birliğini sağladı. 1. Mehmet adı ile padişah oldu.

1. Mehmet döneminin en önemli olayı Şeyh Bedreddin ayaklanmasıdır.

1421 yılında 1. Mehmet’in yerine oğlu 2. Murat adı ile padişah oldu.

Birinci Mehmet öldükten sonra taht kavgası olmasın diye Murat’ın padişah olmasını vasiyet etti. Oğulları Murat’ın padişahlığına karşı çıkmadılar.

2 . Murat 1425 yılında Anadolu beyliklerini yeniden aldı. Balkan devletleri ile savaştı. 1444 yılında Macarlara karşı Varna Savaşı’nı kazandı. Aynı yıl Segedin Anlaşması’nı yaptı. Tahtı 12 yaşındaki oğlu Mehmet’e bıraktı. Kendisi Manisa’ya çekildi. Bunu gören Macarlar barışı bozdular. Yeniden tahta dönmek zorunda kaldı. 1448 yılında 2. Kosova Savaşı’nda Macarları ve onlarla birlikte savaşan devletleri yendi. Belgrad’a kadar tüm Sırbistan ele geçirildi.

2. Murat döneminde devlet örgütünde yenilikler yapıldı. Rumeli Beylerbeyliği kuruldu. Divana katılan vezirlerin sayısı arttırıldı.

2. Murat ile birlikte devlet Yükselme Devrine girdi.

Osmanlı’da tımar sistemi denilen toprak sistemi vardı. Paraya dayalı değil ürünle ödenen vergi sistemi vardı.

Bir sonraki yazımızda Osmanlı’nın yükselme dönemini ele alacağız.

İyi okumalar dilerim