Anadolu Uygarlıkları-7

Makedonya Krallığı 800 yılında Yunanistan’da kurulmuştu. Diğer Yunan kent devletleri gibi küçük bir devletti. İlk başkenti Aigai idi. MÖ 400 den sonra başkent Pella olmuştu.

MÖ 382 yılında kral 3. Amintas Makedon kentlerini birleştirdi. 

İskender’in babası 2. Filip Atina, İsparta gibi tüm Yunan kentlerini Makedonya’ya kattı. Güçlü ve büyük bir krallık yaptı ülkesini. (MÖ 359- 336)

Makedon askeri birliklerine falanks denirdi. Bu birlikler sarissa adı verilen mızraklarla güçlendirildi. 

2. Filip’in yerine oğlu 3. Aleksander adı ile kral olunca tüm Yunanistan’ın tek egemeni oldu. İskender MÖ 336 yılında kral olduğunda 20 yaşındaydı.

İlk işi tüm Trakya’yı ele geçirmiş olan Persler’i Balkanlar’dan atmak oldu. 

Anadolu’ya geçti. Perslerle MÖ. 334 yılında yapılan Assos (Granikos) Savaşı’nı kazandı.  Bu savaştan sonra Anadolu topraklarını ele geçirdi.

Pers kralı Darius ordusuyla İskender’i günümüzde Hatay Erzin yakınlarında bulunan İssos’ta ikinci kez yendi.

Yıl MÖ 334 idi.

Bu savaş sonunda Suriye, Filistin ve Mısır İskender’in egemenliğine girdi.

Büyük İskender, Perslerle MÖ 331 yılında Irak’ta Arbela ( günümüzde Erbil) denilen yerde Gavgamela Meydan Savaşı’nda Pers Kralı 3. Darius’un ordusunu tamamen yok etti.

Bu savaştan sonra günümüzde İran, Afganistan, Pakistan’a ait bütün toprakları aldı. İndus ovasını da alarak çok büyük bir imparatorluk kurdu.

Hindistan’dan dönerken Babil’de sıtmaya yakalandı ve MÖ. 323 yılında öldü.

Büyük İskender ölünce kurduğu imparatorluk parçalandı. Anadolu’da 

Bergama Krallığı, Kapadokya Krallığı, Pontus krallığı ve Komagene krallığı kuruldu. Trakya’da Bitinya Krallığı kuruldu.

Doğu Anadolu, İran, Afganistan ve Pakistan’ı kapsayan Selevkoslar, Mısır, Suriye ve Filistin ‘de Batlamyuslar (Ptolemaioslar) adında devletler kuruldu. Balkanlar’da Makedonya krallığı yaşamayı sürdürdü.

Özellikle İskender’in ölümünden sonra kurulan Bergama Krallığı döneminde Anadolu’ya  güzel eserler kazandırılmıştır. Bergamalılar ilk kez deriye yazı yazmayı bulmuşlar, daha sonra “parşömen” denilen kâğıdı buldular.

Komagene Kralı Antiyokos döneminin önemli kalıntıları Adıyaman’da Arsemia kalıntıları ve Nemrut dağı heykelleri ile Karakuş Tümülüs’üdür.

Büyük İskender büyük bir bölgede Helen kültürünün yayılmasını sağlamıştır. Anadolu’da tüm eski topluluklar kendi dillerini bırakmışlar Yunanca konuşmaya başlamışlardır.

Öğretmeni Aristo’dan öğrendikleri ile çok geniş bir imparatorluğu yönetmeyi başarmıştır.

Katıldığı hiç bir savaşı yitirmemiştir.

Makedonya krallığı MÖ 146 yılında Roma egemenliğine girmiştir.

Romalılar daha sonra Anadolu ve Mısır da kurulu İskender sonrası devletleri imparatorluğa kattılar.