Aydınoğulları Başkenti: BİRGİ

Tarihi zenginliğinin yanı sıra içinde bulunduğu döneme de değer katmaya çalışan bir köy Birgi. Fiziksel olarak küçük bir yerleşim yeri. Teknolojinin gelişimi, iletişimin hızlanması ve ulaşımın çoğalması sonucu dünyamız birbirine benzemeye başladı. 2012 yılında UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’ne girmiştir. Ayrıca Dünya Turizm Örgütü tarafından dünyanın en iyi 32 turizm köyünden birisi olarak seçilmiştir. Birgi’nin ayırt edici özelliği de buradan gelmektedir.

Birgi, İzmir’in Ödemiş ilçesine bağlı bir mahalledir. İlçe merkezine 10 km mesafededir. Köy, M.Ö. 750 yılından günümüze kadar yerleşim yeri olarak kullanılmaktadır. Günümüzdeki tarihi görünümü de 700 yıldır devam ettirmektedir. 2000 metreyi aşan Bozdağ’ın eteğinde yer alan Birgi, birçok uygarlığı içinden barındırmaktadır: Frigler, Lidyalılar, Persler, Bergama Krallığı, Roma, Bizans İmparatorluğu, Aydınoğlu Beyliği ve Osmanlı İmparatorluğu gibi. 1308-1426 yılları arasında var olan Aydınoğlu Beyliği’ne başkentlik yapmıştır. 1426 yılında da Osmanlı İmparatorluğu’na katılmıştır.  1920-1922 tarihleri arasında Yunan ordusu tarafından işgal edilmiştir. Bozdağ-Birgi Cephesi Komutanı Poslu Mestan Efe’nin heykeli köyün girişinde yer almaktadır.

Tarih boyunca adı Birgi değildir. Köyün adı sırayla “Dios Hieron” (Kutsal Yer- Zeus Şehri), “Christo Polis” (İsa'nın şehri), Roma İmparatorluğu döneminde “Pyrgion” (Kule-Kale) ve Türkler’in eline geçince “Pyrgion”den Birgi’ye dönüşmüştür.

Birgi, mimari dokusuyla reklam, dizi ve filmler için doğal plato işlevi görmektedir.

Birgi’den Yapmadan Dönme

1761-1764 yılları arasında bölgenin zengin tüccarlarından Çakıroğlu ailesi tarafından yaptırılan, Osmanlı sivil mimari örneğini oluşturan, 1975 yılından kamulaştırılan, 1977-1993 yılları arasında restore edilerek Kasım 1995 tarihinde müze olarak hizmete açılan ancak 2020’de başlayan restore işlemi nedeniyle ziyarete kapalı olan ve 2023 Mayıs ayından itibaren yeniden ziyarete açılacak Çakırağa Konağı‘nı gezmeden,

1308-1426 yılları arasında Aydın ve çevresinde kurduğu Aydınoğlu Beyliği’nin kurucusu Aydınoğlu Mehmet Bey tarafından 1312-1313 tarihleri arasında cami, medrese, hamam ve türbeden oluşan bir külliye olarak yaptırılan ve günümüze ulaşan Mehmet Bey’in türbesi ve camisiyle köyün simgelerinden olan Aydınoğlu Mehmet Bey Cami (Ulu Cami)’sini görmeden,

12. yüzyılda bir gözetleme kulesi olarak inşa edildiğini düşünülen ve ziyarete kapalı olan Küp Uçuran Kulesi (Pankonduz Kulesi)’ni seyretmeden,

1657’de Derviş Ağa tarafından yaptırılan ve 2012’de restore çalışmaları yapılan ve halk arasında Çukur Hamamı olarak bilinen Derviş Ağa Medresesi‘ni ziyaret etmeden,

Yakın zamana kadar oturup çayınızı içmek ya da kahvenizi yudumlamak ve köy/köylüyü izlemek için Tarihi Meydan Kahvesi kaderine terk edilmiş olsa da etrafındaki renkli kahvelerde soluklanmadan,

Yaklaşık 700 yıldır tarihi görüntüsü bozulmayan, usta çırak ilişkisinde zemini taş, üst kat ve tavanları ahşap olan ve iki katlı olarak yapılan Tarihi Birgi Evleri’nin bulunduğu sokaklarda dolaşmadan,

Köy meydanına yakın bir sokakta bulunan, restorasyon çalışmaları başlatılmış, etkileyici bir görünüme sahip olan köyün simgelerinden Kerim Ağa Konağı önünde anı fotoğrafı çektirmeden,

Köyün içinde dağılmış olan Demirli Mağaza, Güdük Minare, Derviş Ağa Cami, Birgi Köy Evi, Aydınoğulları Türbesi, Gazi Umur Bey Anıtı, Çekül Çevre ve Kültür Evi, Birgi El Sanatları Evi, Sultan Şah Türbesi ve İmam-ı Birgi Türbesi‘ni gezmeden,

Pazar günleri köy meydanın yanı başında kurulan, köylü kadınların el ürünleri olan oya işleri, yörede yetiştirilen her tür meyve, sebze, kurutulmuş meyve, yöresel süt ürünleri, zeytin, zeytinyağı, patates, ceviz ve kestane gibi birçok organik ürünlerin satıldığı Yöresel Ürünler Pazarı‘nda alışveriş yapmadan ve

Köyde bulunan restoranlarda yöreye özgü ünlü Ödemiş Köftesi’ni tatmadan dönmeyin.