TÜRK DESTANLARI- 5

Önceki yazımızda anlattığımız Bozkurt destanının ikinci bölümüdür Ergenekon Destanı… Ergenekon Türklerin yeniden doğduğu anayurdunun adıdır.

Bazı araştırmacılara göre Moğol destanı, bazılarına göre Türk destanıdır.

Bazı kaynaklar Ergenekon’un Altay dağlarındaki, Beluça dağında olduğundan bahsetmektedir; bu hususta kesin bir bilgi elde yoktur.

Ergenekon Destanı’nın kısa özeti:

Moğol ilinde Oğuz Kağan soyundan İl Han’ın hükümranlığı sırasında Tatar Türklerinin hükümdarı Sevinç Han Moğol ülkesine savaş ilan etti. İl Han’ın idaresindeki orduyu Kırgızlar ve diğer boylardan da yardım alarak bozguna uğrattı. İl Han’ın ülkesindeki tüm insanları öldürdüler. Yalnız İl Han’ın küçük oğlu Kıyan ve eşi ile yeğeni Nüküz ile eşi kurtulmayı başardılar. Düşman askerlerinin, onları bulamayacağı bir yere kaçmaya karar verdiler. Yabani koyunların yürüdüğü bir yolu izleyerek yüksek bir dağda dar bir geçite vardılar. Bu geçitten geçerek içinde akar sular, pınarlar, çeşitli bitkiler, çayırlar, meyve ağaçları, çeşitli avların bulunduğu bir yere gelince Tanrıya şükrettiler ve burada kalmağa karar verdiler. Dağın doruğu olan bu yere dağ kemeri anlamında “Ergene” kelimesiyle “dik” anlamındaki “Kon” kelimesini birleştirerek “Ergenekon” adını verdiler.

Kıyan ve Nüküz’ün oğulları çoğaldı. Dört yüz yıl sonra kendileri ve sürüleri o kadar çoğaldı ki Ergenekon’a sığmadılar. Atalarının buraya geldiği geçidin yeri unutulmuştu. Ergenekon’un çevresindeki dağlarda geçit aradılar.

Bir demirci, dağın demir kısmı eritirlerse yol açılabileceğini söyledi. Demirin bulunduğu yere bir sıra odun, bir sıra kömür dizdiler ve ateşi yaktılar. Yetmiş yere koydukları yetmiş körükle hep birden körüklediler. Demir eridi, yüklü bir deve geçecek kadar yer açıldı. İl Han’ın soyundan gelen Türkler yeniden güçlenmiş olarak eski vatanlarına döndü, atalarının intikamını aldılar.

Bazı anlatımlarında Bozkurt Destanı’nda adı geçen Bozkurt tarafından Ergenekon’dan çıkarıldıkları söylenir.

Bozkurt Destanı’nda dişi Bozkurt ile evlenen Türk gencinden türeyip çoğaldıkları ve Ergenekon’a sığmaz oldukları anlatılır.

Bu destanı ilk kez yazan Moğol Tarihçi Reşidüddin’dir. Cami üd Tevarih adlı eserinde derlediği destanları toplamıştır. İkinci kez yazan Hive Hanı Ebul-Gazi Bahadır Han’ın yazdığı Şecere-i Türk adlı eserde ikinci kez yer almıştır.

Bozkurt, Türk, Moğol ve Altaymitolojisinde kutsal hayvan ve ulusal semboldür.

Boskord ve Pusgurt olarak da söylenir. Bozkaskır, Çalkurd sözcükleri yine aynı anlama gelir. Moğollar, Börteçine (Börteşına, Börtöşono) derler. Gökkurt veya Gökbörü, Kökbörü betimlemesi de yine niteleyici olarak kullanılır.

Yüzyıllarca yan yana ve iç içe yaşayan Moğollar ve Türklerin destanları birbirine çok benzerlik göstermektedir.

Ergenekon’dan Çıkış