Anadolu Uygarlıkları-8
Roma İmparatorluğu
Mitolojiye göre Roma MÖ.753 yılında Romus ve Romulus adlı Truvalı ikizler tarafından kurulmuştu. Roma, bilim ve teknik, askerlik, kentçilik alanlarında gelişti. Büyük bir devlet haline geldi.
MÖ. 191 yılında Lucius Scipion komutasındaki Roma Ordusu, Bergama Kralı Eumonos’un yardımı ile Anadolu’ya geçti.
Manisa’da Magnezya Savaşı’nda Konsül Lucius Cornelius Scipion ve Kardeşi Publius Cornelius Scipion komutasındaki Roma Cumhuriyet Ordusu ile Bergama Krallığı ordusu, Selevkia Kralı 3. Antiochos yönetimindeki Selevkos Ordusu arasındaki savaş bir yıl kadar sürdü.
MÖ. 190 Temmuz’unda Selevkos Ordusunun yenilgisi ile sonuçlandı.
Bu savaş sonucunda Selevkoslar Anadolu’yu Roma’ya bırakmak zorunda kaldılar.
Anadolu’da birçok yerin denetimini zamanla ele geçirdiler.
Kuşkusuz Roma denilince Jül Sezar akla gelir. Sezar, Roma’ın ilk diktatörüdür. Anadolu’da günümüzdeki Zile ( O zamanki adı Zela) Savaşı’nda Pontus Kralı Mitridates’in oğlu Pharneces ile savaşmış ve kazanmıştır. (MÖ. 47 .) Bu savaş sonucunda Romalılar Karadeniz kıyılarını ve Kafkasya’yı ele geçirmiştir.
Jül Sezar, MÖ 44yılında senatoda bazı senatörler tarafından bıçaklanarak öldürülmüştür.
Sezar’ın ölümü ile Roma Cumhuriyeti yıkılmıştır. Sezar’ın yerine geçen evlatlığı Augustus İlk Roma İmparatoru olmuştur.
İsa’nın yaydığı din Roma’ın çok tanrılı din anlayışını kökten sarsmaya başlar. Bu yeni dine geçen insanlara Hristiyan denilmektedir. Hristiyanlara bu yeni din yasaklanmıştır. Yakalananlar ölüm ve işkenceye tabi tutulmaktadır.
Anadolu’da Romalılar’dan kaçan insanlar, Kapadokya’nın yeraltı şehirlerinde, Ihlara vadisindeki mağara evlerde saklanıyorlar, gizli gizli dinlerini yaşıyorlardı.
MS. 313 yılında İmparator Flavius Valerius Constantinus tarafından dinsel hoşgörü ilan edildi. Hristiyanlık çok kabul görmüştü. MS 380 yılında
İmparator Büyük Theodosius Hristiyanlığı resmî din olarak benimsedi.
Roma İmparatorluğu MS 395 yılında Büyük Theodosius tarafından ikiye bölündü.
Batı Roma Kavimler Göçü sırasında topraklarını koruyamadı MS 476 yılında yıkıldı.
Batı Roma İmparatorluğu daha çok Bizans adı ile anıldı. 1453 yılında Osmanlı İmp. Fatih Sultan Mehmet tarafından yıkıldı.
Bizans İmparatorluğu olarak ayrı bir yazı ile incelenecektir.
Roma halkı Patriciler ve plepler olmak üzere iki kesimden oluşurdu. Patriciler sayıca çok değillerdi. Ama toplumda en güçlü ve zengin kesimi oluşturuyorlardı. Plepler ise yönetici olamazlar, senatör seçilemezlerdi. Çiftçilik ve askerlik yaparlardı.
Köleler ise mal gibi alınır, satılırlardı.
Çağdaş hukukun temelleri Romalılar tarafından atılmıştır.
Romalılar, su kemerlerini, kurşun boruları, gazeteleri, hasat kaldırma makinelerini buldular. Harca at kılı ve kan karıştırarak hafif Roma Betonunu buldular. Birçok mekânı yeraltından ısıtmayı öğrendiler.
85.000 km yol yaptılar. Yollarda sürekli at değiştirerek en kısa sürede haber götüren posta sistemini kurdular.
Cam üfleme tekniğini geliştirdiler.
Romalılar Anadolu’da birçok gelişmiş kentler kurdular. Anadolu’ya binlerce eserler bıraktılar.