Piyasalar Analizi 14 Mart 2023

06 Şubat’ta 11 ilimizi etkileyen deprem felaketi ile artçıların oluşturduğu deprem felaketi üzerinden bir ay geçmiş olup, enkaz kaldırma çalışmaları hızla devam ederken depremzedelere konut yapılmasıyla ilgili çalışmalar yapılmaktadır. Can kaybı sayısının 50 bine yaklaştığı tahmin edilmektedir.

Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası(EBRD) Ülkemizde meydana gelen depremler nedeniyle altyapı ve orta ölçekli işletmelere kredi imkânı yaratılması amaçlı olarak 1,5 milyar euro civarında önümüzdeki iki yıl içinde yatırım yapmayı planladığını açıklamıştır. Bu paketin 600 milyon euroluk kısmı bankalara aktarılacak ve bu kanaldan etkilenen firmalara kullandırılacaktır.

Fed başkanının yüksek enflasyonu kontrol edebilmek için yüksek hızlı faiz artışları uyarıları ve yorumları küresel resesyon tedirginliklerini artırarak risk iştahının azalmasını yol açmıştır. FED'in Bej Kitap raporunda özet olarak artan belirsizliğin devam ettiği ve gelecek aylarda ekonomik koşulların çok fazla iyileşmenin beklenmediği aktarılmaktadır. Faiz artışlarına devam edilebileceğine ancak Mart ayındaki toplantıda ne yapılacağına karar verilmediği açıklanmıştır. Bu faiz artışları endişesiyle Brent Petrol fiyatlarında yüzde 5 üzerinde değer kaybı yaşanmış hafta başında 86 dolar olan varil fiyatı 81 dolara gerilemiştir. ABD'de Silicon Valley Bank iflasının ardından finansal krizi tetikleyebileceği korkusuyla Brent Petrol fiyatları gerilerek 80 doların altına inmiş, hafta başında varil fiyatı 78,9 seviyesinden işlem görmektedir.

Silicon Valley Bank iflası küresel piyasalarda kriz tedirginliğini artırmış, hafta sonun-da signature Bank'a da kayyum atandığı duyurulmuştur. Bunların üzerine ABD yetkilileri devlet garantisinin 250 bin dolar olmasından dolayı, bankalar için sınırsız hale getirilmesi amaçlı birçok acil durum önlemi almaya çalışmaktadırlar.

Deprem felaketiyle ilgili yara sarma çalışmaları devam ederken, seçimlerin 14 Mayıs 2023 tarihinde yapılması kararı Cumhurbaşkanı tarafından açıklanmıştır. Muhalefet partilerinden oluşan ittifak cumhurbaşkanlığı adayını açıklamıştır. Seçimlerle ilgili belirsizliklerin netleşmesiyle birlikte Türkiye'nin 5 yıllık risk primi(CDS) Temmuz 2022'deki 900 puanın üzerinden gerileyerek 519 seviyesine kadar gerilemiştir.

Bankaların net döviz pozisyonunda öz kaynaklar içindeki payında üst sınır daha önce yüzde 20'den yüzde 5'e çekilmişti, bu oran tekrar yüzde 5'ten yüzde 10'a yükseltilmiştir.  TCMB rezervlerinde Swap stokundaki değişimle rezerv düşüşüyle brüt rezervler son beş ayın en düşük seviyesine gelmiştir.

Türkiye İstatistik Kurumu(TÜİK) 2023 yılı Ocak ayı işsizlik verisine göre mevsimsel etkilerden arındırılmış oranının yüzde 9,7 seviyesine gerilediğini açıklamıştır. Fakat deprem sonrasında yaşanan iç göç sebebiyle istihdam piyasasının dinamikleri ekonomistler tarafımdan takip edilmektedir.

TCMB bankaların referans faizin üzerinde olan ihtiyaç kredisi faiz uygulamaları durumunda menkul kıymet tutma yükümlüğüne tabi olmasına karar vermiştir. Bu karar göre ihtiyaç kredilerinde en yüksek aylık faiz yüzde 1,37( yıllık basit faiz 16,56) üzerinde oluşacak kredi faizlerinde bankalara menkul kıymet tutma yükümlülüğü uygu-lamasına geçildi. Son bir kararla TCMB ihtiyaç kredisine yönelik örtülü üst sınır uygu-lamasına 70 bin TL'ye kadar kısmının menkul kıymet tesisinden muaf tutulduğunu açıklamıştır. Bu uygulamanın bankaların ihtiyaç kredisi arzını önemli boyutta azalta-bileceği tahmin edilmektedir. Bazı bankalarda ihtiyaç kredisi faiz oranları aylık yüzde 2,01-2,79 civarında seyrederken, yüzde 3 'ün üzerine çıktığı öğrenilmiştir.

Cari denge Ocak ayında hem enerji hem altın ithalatı sebebiyle rekor aylık açık vermiştir. Önümüzdeki aylarda cari açığın yükselmesi beklense de turizm sektörünün performansı ve seçim sonuçları önemli birer dönüm noktası olacaktır.

TCMB'nin son faiz kararında oran yüzde 8,5'a gerilerken bankalardaki mevduat ver-ilen faiz oranları yükselmiş, 32 günlük mevduat faizleri yıllık yüzde 30 civarına çıkmıştır. İhtiyaç kredilerinde faiz oranı yıllık yüzde 25 seviyelerine gelmiştir.  TCMB tarafından belirlenen bankaların kredi kartı ve kredili mevduat hesabı faizi ise halen yüzde 1,36 (yıllık yüzde 17'nin bile altında) civarındadır.

Deprem felaketiyle küresel çapta ekonomik belirsizlik ve 14 Mayıs'ta yapılması planlanan seçimin getirebileceği beklentiler TL'ye olan çekimserliği artırmış,  piyasalar alınacak kararları ve küresel piyasaları takip etmektedir.

"Beni Türk Hekimlerine Emanet Ediniz… Mustafa Kemal ATATÜRK" Sözleriyle 14 Mart Tıp Bayramı Kutlu Olsun.

Saygılarımla,