Piyasalar Analizi (26 Haziran 2023)

Resesyona girdiği belirtilen Euro bölgesinde ECB 15 haziranda üç temel politika faizini 25 baz puan faiz artırmış, refinansman faizini yüz-de 4’e, mevduat faizini yüzde 3,5’a, marjinal fonlama faizini de yüzde 4,25’e yükseltmiştir. Para piyasalarındaki fiyatlamalarda ECB’nin yıl sonuna kadar 50 baz puan daha faiz artırımına gidebileceği tahmin edilmektedir.

Küresel piyasalarda enflasyon verileri karşısında büyük ekonomilerin aldıkları faiz kararlarının sonuçları beklenirken ons altın fiyatlarında ve brent petrol fiyatlarında çok yüksek tepkiler oluşmamıştır.

Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (TCMB) son faiz artırım kararını Mart 2021’de verdikten sonra yapılan toplantılar faiz indirimi yapılarak faiz yüzde 8,5’a kadar düşürmüştü. Yeni Merkez Bankası başkanının ilk toplantısında PPK kararı 650 baz puan faiz artırımıyla yüzde 8,5’dan yüzde 15 düzeyine yükseltilmiştir. Kurul bu kararla birlikte dezenflasyonun kısa sürede tesis edilmesi, enflasyonun beklentisinin çıpalanması, fiyatlamaların kontrol altına alınması için parasal sıkılaştırma süreciyle para politikasının etkinliğinin artırılmasını amaçlamıştır. Parasal sıkılaştırma ekonomik istikrarın bozulduğu, enflasyon riskini arttığı dönemlerde uygulanmakta olup, genel olarak ekonomiye arz edilen para miktarının azaltılması ve faiz oranlarının artırılmasını gerektirir.

Faiz kararıyla birlikte kredi kartı işlemlerinde asgari tutar ödeniyorsa kalan bakiyeye uygulanacak azami akdi faiz oranı TL işlemler için 1,36’dan yüzde 1,91’e yükselmiş, gecikme faiz oranı ise yüzde 1,66’dan 2,21’e yükseltilmiştir. TCMB reeskont işlemlerinde uygulanacak iskonto faiz oranını yıllık 15,75’e yükseltmiş, avans işlemlerinde uygulanacak faiz oranını ise yüzde 16,75 olarak belirlemiştir.

Ons altın fiyatı 1.921 dolar seviyesine gelmesine karşın TCMB faiz kararı sonrası Usd/TL paritesinin 25,48’e yükselmesiyle gram altın fi-yatları 1.608.-TL ile tarihi zirvesini yapmıştır. Beklentilerin altında gerçekleştirilen faiz artışı dolar/TL paritesini bankalar arası piyasada 26,08 TL kadar yükseltmiştir.

Ekonomistler sadece faiz artışının TL’de istikrarı sağlamak için yeter-li olmadığı kanaatindedirler. JPMorgan ise PPK kararının değerlendirmesinde daha kademeli faiz artışı beklediğini belirtmiş, yılsonu için yüzde 30 faiz tahmini yapmıştır.

Asgari ücret tespit komisyonu asgari ücreti 1 Temmuz itibarıyla yüz-de 34 artışla 11.402 TL. net olarak belirlediğini, bunun işverene mali-yetinin 15.762,4 TL olduğunu açıklamıştır.

TÜİK’in haziran ayı ekonomik güven endeksi çalışması sonucu tüketici ve üreticilerin genel ekonomik duruma ilişkin beklenti değerlendirme birleşik endeksi mayıs ayına göre yüzde 2,5 gerileyerek 101,1’e düşmüştür.

ABD’de açıklanan işsizlik maaş başvuruları artışı küresel borsaları ve ons altını olumsuz etkilemiş olup, faiz kararının sonunda ons altın gerileyerek 1.913- dolar seviyelerine gelmiş, sonrasında 1.921 dolar seviyelerine gelmiş, dolar endeksi 102,5, brent petrol fiyatları 74,40 dolar seviyelerindedir.

BIST 100 endeksi haftayı 5.582,75 puana kapatmış dalgalı bir seyir izlemekte, ülke kredi risk primi ise 491’e düşmüştür. Konutlarda yüzde 25 kira artış sınırlaması bir yıl daha uzatılmıştır.

Hazine ve Maliye Bakanı kara para ve terörün finansmanıyla etkin mücadelenin yapıldığını en kısa sürede ülkemizin “GRİ” listeden çıkarılması için gerekli adımların atılmasının sağlanacağını belirtmiştir. Türkiye 21 Kasım 2021 tarihinde küresel kara para aklama ve terör finansmanı gözlemcisi FATF tarafından gri listeye alınmıştı.

TCMB bugün aldığı karar ile liralaşmayı teşvik amaçlı menkul kıymet tesis uygulamasını gevşeterek banka bilançolarında TL ağırlığı yükümlülüğünü yüzde 60 seviyesinden yüzde 57’ye, yükümlülüğü yapama-yan bankalarda menkul kıymet tesis oranını yüzde 5’e düşürmüştür.

Son hafta asgari ücret görüşmeleri, TCMB faiz kararı, küresel piyasalarda Fed’in açıklamaları, BoE faiz kararı takip edilmiş olup, önümüzdeki hafta bayram sonrasında piyasaların yönünü hükümetin ala-cağı kararlar ile orta uzun vadede TCMB ile birlikte Hazine ve Maliye bakanlığının yapacağı uygulamalar belirleyecektir.

“Tüm Okuyucularımızın Kurban Bayramı’nı en içten dileklerimiz-le kutlarım.”

Saygılarımla,

(merkoyun@gmail.com)