Piyasalar Analizi (14 Temmuz 2023)

FED’in toplantı tutanaklarında haziran ayında faiz artışının yapılmamasının sebebi olarak ekonomide durgunluk beklentilerini belirtmiş, büyüme için risklerin aşağı yönlü gözlendiğini, işsizlik beklentilerinin yukarı yönlü olmasının altını çizmiştir. Aynı zamanda sonraki toplantıda 50 baz puanlık faiz artışının masada olduğu sinyalini vermiştir. FED’in faiz kararlarında sık konu ettiği çekirdek enflasyon TÜFE aylık ve yıllık bazda beklentilerin altında kalarak haziran ayında aylık bazda yüzde 0,2 yıllık bazda yüzde 4,8 seviyesinde gerçekleşmiştir. Enflasyon verisi sonrasında ons altında oluşan fiyat 1.933 dolardan 1.961 dolar seviyesine kadar çıkmıştır.

Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) gruba üye katılımı için Azerbaycan, Malezya, Brunei ve Meksika ile petrol piyasalarında istikrarı koruma amaçlı görüştüğünü açıklamıştır. OPEC hâlihazırda 13 üye ülkeden oluşmakta olup, en büyük üretici ülke Suudi Arabistan olup, günlük 11 milyon varil üretim kapasitesine sahiptir.

İnvesco Küresel Devlet Varlık Yönetimi yıllık çalışmasına katılan 85 ulusal varlık fonu ile 57 merkez bankasının yüzde 85’inden daha fazlası önümüzdeki on yılda enflasyonun yüksek olacağı tahmini çerçeve-sinde altının iyi bir yatırım seçeneği olacağını belirtmiştir.

Seçimlerin ardından hazine ve maliye bakanı ve merkez bankası başkanı değişikliği ile bankacılık sistemine uygulanan sadeleşme regülasyonları başlamıştır. Seçimler öncesindeki ekonomi politikaları ve önlemlerinin bir kısmı gevşetilmiş, politika faizinin yüzde 15’e yükseltilme-sinin ardından ticari ve ihtiyaç kredi faizlerinde menkul kıymet tutma zorunluluğu limitleri yükseltilmiştir.

Özel bankalarda ve kamu bankalarında kredilerde küçülme gözlenmektedir. Bankacılık sektörü kaynaklarına göre kur korumalı mevduat baskılarının, krediye erişim sıkıntısının devam ettiği hem ticari kredile-rinde hem de tüketici kredilerinde pek fazla bir şeyin uygulamada değişmediği belirtilmektedir.

TÜİK açıkladığı haziran ayı enflasyonu aylık yüzde 3,92 yıllık olarak bakıldığında ise yüzde 38,21 olmuş, ÜFE ise yüzde 40,42 olmuştur. Ortalama memur maaşları 25 bin TL’ye, emeklilere verilen refah paylı maaş artışı ise yüzde 25 olarak belirlenmiştir. Yapılan vergi düzenlemeleri ve asgari ücret ve diğer ücretlere yapılan artış sebebiyle enflasyonun yeniden yukarı yönlü bir seyir izlemesi beklenmektedir.

Konut kira artışlarında uygulanan yüzde 25 artışın süresi Temmuz 2024 tarihine, işyeri kira artışı için ise yüzde 60 tavan belirlenmiştir.

TBMM’de görüşülen yasa tasarısı kapsamında Şubat ayında yaşanan depremin bütçeye etkilerini sınırlamak için ek motorlu taşıtlar vergisi ile birlikte, yüzde 20 olan kurumlar vergisi oranının yüzde 25’e çıkarılması öngörülmüştür. TBMM’ye sunulan teklif ile KKM uygulamasın-da hazine desteği ve uygulamalarının tümü TCMB’ye devredilmesi planlanmaktadır.

Resmi gazetede yayınlanan karara göre, mal ve hizmetlere uygulanan KDV oranları yüzde 1, yüzde 8, yüzde 18 olarak üç kategoride uygulanmaktayken genel KDV oranı yüzde 18’den yüzde 20’ye, yüzde 8 indirimli KDV oranı yüzde 10’a çıkarılmıştır.

TCMB tarafından yayımlanan mayıs ayı ödemeler dengesi istatistiklerine göre cari işlemler açığı 7,9 milyar dolara yükselmiş, 12 aylık cari açık 60 milyar dolara ulaşmıştır.

Zayıflayan dolar endeksinin 99,57 seviyesi etkisiyle küresel piyasalarda altın fiyatları yükselişe geçmiş olup, 1.961,88 dolardan işlem görmüş, zayıflayan dolardan destek almıştır. FED’in temmuz toplantısında enflasyonu düşürme amaçlı olarak, faizleri 25 baz puan yükselteceği tahmin edilmektedir.

BIST 100 endeksi haftaya 6.300 üzerinde başlamış, bu hafta da yukarı yönlü hareketler devam etmektedir. Dolar /TL paritesi 26 TL seviyesi üzerinde destek oluşturmaya devam etmektedir. Hazine ve maliye bakanı ekonomi politikalarına ilişkin açıklamasında mali disipline vurgu yaparak bütçe açığının kontrol altına alınacağını, kamu maliyesi göstergelerinde bozulmalara izin verilmeyeceğini belirtmiştir. Ancak istikrar programlarında kalıcı başarı için enflasyon ve cari açık konusunun birlikte çözülmesi gerekmekte, bu da verimlilik artışı ve tasarruftan geçmektedir.

Asgari ücret ve KDV artışlarının yansımaları mal ve hizmet ve akar-yakıt grubunda hissedilir şekilde ortaya çıkmış olup, diğer tüketim maddelerinde de tedarik zinciri giderlerinin yansımaları gözlenecektir. NATO liderler zirvesinde İsveç’in üyeliği konusunda yeşil ışık yakılmış-tır. Ülkeler Ukrayna’ya Rusya’ya karşı kullanabilmesi için çeşitli güvenlik ve mühimmat destekleri vereceklerini açıklamıştır.

Yurtiçi piyasalarda enflasyon verisi ve KDV artışları ve KKM kararlarının piyasalardaki etkileri takip edilirken, ABD’de FOMC toplantısı tutanakları, tarım dışı istihdam verisi, ABD ve Avrupa da açıklanan enflasyon verilerinin emtia piyasalarına yansımaları yatırımcılar tarafından değerlendirilecektir.

Saygılarımla,

(merkoyun@gmail.com)