Piyasalar Analizi (30 Ocak 2024)

Bölgedeki sıcak çatışma sebebiyle gemilerin daha uzun rota kullanarak seyretmesi maliyetleri artırmakta, özellikle AB ekonomisi üzerinde baskı yaratmaktadır.

Bölgede devam eden Rusya-Ukrayna, İsrail-Hamas gibi jeopolitik gerilimler, dalgalı piyasalar ve merkez bankalarının alacağı kararlar yatırımcıların odağında olmaya devam edecek, birçok sektörde enflasyonun yarattığı baskı küresel olarak grevlerin kaçınılmaz olmasına neden olabilecektir.

Geçtiğimiz hafta girdi maliyetlerinin yükselmesi nedeniyle Fransa’da başlayan çiftçilerin protestoları Hollanda ve Almanya’ya sıçramış durumdadır. Çiftçilerin eylemleri dalga dalga yayılma tehlikesiyle karşı karşıyadır.

Avrupa Merkez Bankası (AMB) üst üste iki toplantısında refinansman faizini yüzde 4,50, marjinal fonlama faizini yüzde 4,75 ve mevduat faizini yüzde 4 seviyesinde sabit tutarak artış döngüsü-nün sona erdiği sinyalini vermesine karşın, yüzde 2’lik enflasyon hedefi için alınacak veriler paralelinde olası faiz indirimi konusun-da yaz aylarını işaret etmiştir.

Ocak ayı son haftasında küresel piyasaların odağında Avrupa Merkez Bankası ECB ve Kanada Merkez Bankası (BocC) faiz kararını beklentilere uygun sabit bırakırken, yurtiçinde ise TCMB 250 baz puan artışla yüzde 45’e çıkarmıştır. Yurt içinde daha önce yüzde 42,60 olarak açıklanan SSK ve Bağkur emekli maaş zam oranı yüz-de 49,25’çıkarıldı. ABD’de 4. Çeyrekte büyüme beklentileri aşarak yüzde 3,3 olarak gerçekleşti. Brent petrolün 83 doların üzerine çıkması paralelinde akaryakıt fiyatlarında artış beklentisi artmıştır. Birleşik Kamu İş Konfederasyonunun ocak ayı açlık ve yoksulluk araştırmasına göre 4 kişilik bir ailenin açlık sınırı 17.442 TL, yoksulluk sınırı ise 48.459 TL yükselmiştir.

Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (TCMB) Para Politikası Kurulu 2024 yılı ilk toplantısında politika faizini 250 baz puan artırarak yüzde 45’e çıkartmıştır. Bu seviyenin dezenflasyonun tesisi için yeterli olduğunu ve bu düzeyin gerektiği müddetçe korunacağını açıklamıştır. Bu şekilde Haziran ayında başlayan parasal sıkılaşma döngüsünün sonlandırıldığı belirtilmektedir. Piyasaların beklentisi yönünde faiz artırımı yapıldığından BIST100, USD, Gram altın ve piyasalar artırım kararına tepkisiz kalmıştır.

TCMB aynı zamanda politika faizinin mevcut seviyesinin aylık enflasyonun ana eğiliminde belirgin bir düşüş sağlanana ve enflasyon beklentileri öngörülen tahmin aralığına yakınsayana kadar sürdürüleceğini belirtmiştir.

Ekonomist Mahfi Eğilmez Türkiye’nin yüksek enflasyonla birlikte “skimpflasyon” (ürünün kalitesinin düşürülmesi) ve “shrinkflasyon” (ürünün gramajının düşürülmesi) dönemine girildiğini belirtmekte ayrıca enflasyonun üzerinde fiyat artışları yapılmasında “greedflasyon” olarak adlandırıldığını belirtmektedir. Sadece faizi belirleyerek enflasyonun önlenemeyeceği, mali politikaların üzerine yoğunlaşılması ve kamu tasarruf tedbirlerinin artırılması gerekmektedir.

Dolar/TL paritesi yukarı yönlü ivmesini sürdürmeye devam etmekte ve 30,23 TL seviyelerinde seyretmektedir. Dolar endeksi ise güçlü seyrini sürdürüp 103,44 seviyelerinde bulunurken, Altının ons fiyatında ise dalgalı seyir gözlenmekte 2.016 Ons/dolar seviyesinde bulunmaktadır. Brent Petrol ise 82 dolar seviyelerine yükselmiştir.

Son hafta yatırım araçlarında BIST100 endeksi haftayı yüzde 4,37 değer kazanarak 8.346,28 puandan, TL/dolar paritesi değer kazanarak 30,30 TL’den, Altın ise ons altının düşüşü nedeniyle gram altın 1.965 TL.ye gerilemiş, yatırım fonlarında hem yatırım fonları hem de bireysel emeklilik fonları yüzde 1,30 değer kazanmış, hisse senedi fonları ise yüzde 2,54 kazanç ile haftayı tamamlamıştır.

Aydın ilimizin firmaların kanuni merkezleri bazında TİM raporuna göre 2023 yılında ihracat toplamında 25. sırada, 992,4 milyon dolarla yer aldığı gözlenmektedir.

Bölgede jeopolitik risklerin yayılarak ilerlemesi küresel ekonomide resesyonu işaret etmesine karşın, İsrail-Filistin çatışması henüz bölgesel çatışmaya dönüşmediğinden fiyatlanmamış olup, genişleme söz konusu olduğunda petrol fiyatlarındaki artış stagflasyonist bir risk yaratabilecektir.

Yatırımcılar ve analistler yurtdışından ve yurtiçinden gelen verileri takip ederek yatırımlarına yön vermelidirler.