Piyasalar Analizi (31 Mayıs 2024)

Jeopolitik risk taşıdığımız bölgede Rusya-Ukrayna  ve İsrail-Filistin arasında devam eden sıcak çatışmada barış umutlarını filizlendirecek somut bir gelişme haberi olmaması piyasaların da hareketlenmesine sebep olmaktadır. ABD, İngiltere ve Avrupa birliğinin bu konulara siyasi yaklaşımları önemli olmakla birlikte savaşın devamında küresel enerji, gıda, tedarik zincirinde meydana gelen operasyonel risklerle birlikte olumsuz küresel ekonomik sonuçlar ortaya çıkacaktır. Uluslararası ticareti etkileyen en önemli konulardan birisi Husi’lerin Kızıldeniz’de İsrail bağlantılı ticari gemilere saldırıları olarak görülmektedir. Saldırılar, bu rotada trafiği yüzde 60’dan fazla azaltmış durumdadır. Bir çok gemi güvenlik sebebiyle Ümit Burnu’nunu dolaşmış, bu durum navlun bedellerini yükseltmiştir. Gemi trafiği Süveyş Kanalı’nda dibe vurmuş, Ümit Burnu’nda ise iki katına yükselmiştir.

Sıcak hava dalgası uluslararası piyasalarda tahıl fiyatlarındaki artışı tetiklemektedir. Bu yüzden buğday ile mısır fiyatlarında dalgalanmalar özellikle mısır talebini artırmıştır. Vadeli işlemler Chicago piyasasasında buğday fiyatları yüzde 15 yükselmiş bulunmaktadır. Buğday ve Mısır fiyat farkı kile başına 2,40 dolar ile son iki yılın en yüksek seviyesindedir.

Uluslararası Para Fonu(IMF), TCMB para politikası sıkılaştırma adımlarının doğru yolda olduğunu, para politikası ve finans sektöründeki adımların olumlu olduğu belirtilmiştir. Yüzde 70’e yaklaşan enflasyonu düşürmek zor bir süreç olmasına karşın, hedeflenen enflasyon oranı üzerinde çalışmaların sürdüğününü görmekteyiz. TCMB’nin para politikası sıkılaştırma finansal sistemi reforme etme konusunda önemli adımları atmış, mali düzenlemeleri yapıldığu görülmektedir.

TCMB PPK toplantısında politika faizini yüzde 50’de sabit bırakmış, son haftalarda likidite fazlasına yönelik atılan TL ve KKM mevduatlarında zorunlu karşılık oranlarının yükseltmesi yanında KKM’de çözülmeyi hızlandırılacak adımlar atmıştır. Döviz kredilerinde ise aylık yüzde 2 büyüme sınırı getirilmiştir. TCMB’nin net rezervleri swap hariç seçim öncesindeki -65,5 milyar dolardan, analitik bilançodaki güncel hesaplamalara göre 29 Mayıs itibarıyla pozitif seviyeye yükselerek iyileşme göstermiştir. Toplam rezervler ise 142 milyar doları aşmıştır. Rasyonel ekonomi politikalarında atılan adımlar ile Merkez Bankası son iki ayda 50 milyar dolar döviz alımı gerçekleştirerek net döviz pozisyonunu pozitife bir seviyeye getirmiştir. Merkez Bankası’na girişi olan YP kaynakların sıcak para olup olmadığı konusuna çok dikkat edilmesi gerekmektedir. Bu tür kaynaklar orta uzun vadeli yatırım yapmak, üretim yapmak amacıyla değil, faizden, kurdan, hazine bonosu, mevduat sertifikaları gibi finanasal araçlardan gelir elde etmek amaçlı girip, daha sonra hızla yer değiştirirler. Hızlı bir şekilde ülkeye girer ve aynı hızda arkasına bakmadan terk ederler.

Küresel ekonomilerde gerçek enflasyon, beklenen enflasyon oranlarının üzerinde gerçekleştiğinden merkez bankaları faiz indirimlerini ertelemektedir. Gerçek enflasyon hesaplanamadığında fiyatların seviyesinin doğru belirlenemeyeceği açıktır, bu da para politikasına etki eder.

Brent petrol fiyatları 82,94.-Usd, Altın’ın ons fiyatı 2.346,23 dolar, dolar/TL paritesi 32,26 seviyesinde, Euro/TL paritesi 35,06 TL seviyesindedir.

BIST100 endeksi yukarı yönlü hareket ile 10.481 seviyesinde olup,  gram altın 2.431,74 TL çeyrek altın 3.972,78 TL seviyelerinde işlem görmektedir.

Mayıs ayı enflasyon verileri için TCMB başkanının açıklamalarında zirvenin görüleceği baz etkisi ve 25 metreküp altında ücretsiz doğal kullanımının sona ermesi etkisi ve diğer fiyat gelişmeleri çerçevesinde yüzde 75 civarında olacağı öngörülmektedir. Yılın ikinci yarısında enflasyonda düşüş öngörülmektedir.

Bulunduğumuz bölgede Rusya-Ukrayna ve İsrail-Filistin arasında devam eden sıcak çatışmalar, yatırımcıların odağında olmaya devam etmekte olup,  küresel ekonomilerden ve Merkez Bankalarından gelen sonuçları değerlendirmektedir. TCMB açıklamaları, Hazine Maliye Bakanlığının OVP çerçevesinde uygulanan kararlarının etkileri takip edilmektedir.

Saygılarımla,

(merkoyun@gmail.com)