Piyasalar Analizi (29 Haziran 2024)

Yatırımcıların odağında bölgemizde süregelen Rusya-Ukrayna ve İsrail-Filistin’deki sıcak çatışmalar ana gündemi oluşturmaktadır. Çözülemeyen sorunlar, ekonomilere yön veren ülkelerde de sıcaklığını hissettirmektedir. Merkez bankalarının enflasyonun düşürülme çabaları, yeni politikalar üretilmeye çalışılmasına karşın istenilen düşüşün sağlana-maması nedeniyle politika faizleri mevcut seviyelerin altına çekilememektedir.

Uluslararası Para Fonu (IMF); FED’in politika faiz oranlarını 2024 sonuna kadar mevcut seviyede tutması gerektiğini, ABD ekonomisinin güçlü olduğuna işaret ederek, FED’in enflasyondaki yüzde 2 hedefi için doğru yolda olduğu açıklamasını yapmıştır.

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından otomotiv sektörü genel güvenlik yönetmeliği uygulamasının son tarihi 31 Ağustos 2024 tarihine ertelenmiştir. Bu karar ile stoklarda bulunan ve ithalatı devam eden bu yönetmeliğe uygun olmayan otomobillerin satışı için ek süre sağlanmıştır. İkinci el piyasası da bu durumdan olumsuz etkilenmeye devam etmektedir.

ISO 500 büyük sanayi kuruluşu anketine göre üretimden satışlarda en büyük kuruluş Tüpraş olmuştur. Arkasından Ford Otomotiv, Star Rafineri, İstanbul Altın Rafinerisi, Toyota Otomotiv, Oyak-Renault, Arçelik, Mercedes-Benz sıralamaya girmiştir. Aydın ilimizden ise ekonomik büyümeye katkı sağlayan firmalar olarak 9 firma yer almıştır. Aydın Sanayi Odamız ve firmalarımızı kutluyoruz.

2024 yılının ilk beş aylık sürecinde bankalara ibraz edilen çek adedi düşerken, karşılıksız kalan çek tutarı 57,2 milyar TL ile geçen yılın üzerine çıkmış, TBB verilerine göre Ocak-Mayıs döneminde ibraz edilen çek miktarı geçen yılın ilk beş ayına göre yüzde 3, karşılıksız çek miktarı ise yüzde 83 artmıştır. Sektör uzmanlarının yorumlarına göre, bu duruma banka kredi faizleri, firmaların nakit yönetimini zorlaştırması sebep olmuştur. İç talepteki zayıflama ve alınan çeklerin karşılıksız çıkması durumu ağırlaştırmaktadır.

Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (TCMB) zorunlu karşılık kaldıraç oranına dayalı yükümlülüklerini kaldırarak bankaların maliyetlerini aşağıya çekecek mevduat faizine karşı bankaların elini rahatlan uygulamaya 1 Temmuz 2024 tarihinden geçerli olmak üzere karar vermiştir.

Siyaset ve ekonomide en önemli gündem maddelerinden birisi asgari ücret ve emeklilere refah payı konusudur. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı, emeklilere refah payının gün-demde olmadığını ve yeni asgari ücret görüşmelerinin ise 2025 senesi için Aralık ayında yapılacağını açıklamıştır.

Merkez Bankası (TCMB) para ve banka istatistiklerine göre 14 Haziran haftasında rezervler 146,3 milyar dolarla en yük-sek seviyesine gelmiştir. Bunun içinde brüt döviz rezervleri 88,4 milyar dolara yükselmiştir. Net rezervlerde geçen hafta gerileme gözlense de Swap hariç net rezervler 12,7 milyar doları aşmıştır.

TBMM’den geçen son düzenlemeye göre, sermaye piyasası kanununda değişiklik yapılarak kripto paraların ihracı, satışı ve dağıtımı için SPK’ya yetki verildi. Düzenlemeler kapsamın-da platform gelirlerinin yüzde 1’ SPK’ya, yüzde 1’i TÜBİTAK bütçesine ödenecek. İzinsiz faaliyet gösterenler hakkında 3 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası verileceği düzenlemeyle belirlenmiştir.

Mayıs ayında yüzde 75.45 ile yıllık zirvesini yapan enflasyonun yılın geri kalanında düşüş gerçekleştirmesi beklenmektedir.

TCMB Haziran ayı PPK toplantısında aldığı karar ile politika faizini yüzde 50 seviyesinde sabit bırakma kararı aldığını duyurdu. AA Finans’ın beklenti anketinde ekonomistlerin tamamı yüzde 50’de sabit olacağı görüşünün yanında yıl sonu beklentileri de yüzde 50 olacağı belirtilmişti. Faiz adımı için önümüzdeki dönemdeki enflasyon gelişmeleri izlenecektir. Raporda enflasyonun ana eğiliminde kalıcı bir düşüş görüle-ne kadar sıkı para politikası duruşunu sürdüreceğini belirtilmiştir.

BIST 100 endeksi 10.600–10.800 arasında dalgalanırken yabancı yatırımcılar son haftalarda yaklaşık 1 milyar dolar civarında satış yapmış, aynı dönemde 750 milyon dolar civarında devlet tahvili alımı yapmışlardır. Borsadaki satışların ana nedeni vergi paketiyle ilgili söylemler, enflasyon muhasebesinin olumsuz etkileri ve global sarsıntı olarak belirtilmektedir.

Mali Eylem Görev Gücü (FATF), Türkiye'yi daha sıkı mali incelemeye tabi tutulan ülkelerin bulunduğu gri listeden çıkarmıştır. Kara paranın aklanması ve terörizmin finansmanının engellenmesine yönelik atılan adımlar sayesinde 2021 yılında girdiği listeden çıkmıştır. Bu gelişme yatırımcı güveni konusunda olumlu sonuçlar doğuracaktır.

Bireysel Emeklilik Sisteminde (BES) birikimleri olanlar 1 Temmuz’dan itibaren evlilik, konut alımı ve doğal afet hali kapsamında başvuru yaparak BES hesaplarında devlet katkısı dahil toplam birikimlerinin yüzde 50’sine kadar kısmını çeke-bilecekler, BES poliçe sisteminden çıkmadan bu avantajdan yararlanabileceklerdir.

Brent petrol fiyatları 85,75.-Usd, Altın’ın ons fiyatı 2.335.- dolar, dolar/TL paritesi 32,89 seviyesinde, Euro/TL paritesi 35,26.- TL seviyesindedir.

Önümüzdeki hafta Haziran ayı enflasyon rakamları, vergi paketinden çıkacak kararlar, FATF gri listeden çıkışın piyasalara yansıması piyasaların yönü için yatırımcıların odağında olmaya devam edecektir.

Saygılarımla,

(merkoyun@gmail.com)