Piyasalar Analizi 14 Şubat 2024

Filistin’e destek amaçlı olarak Husiler’in Kızıldeniz’de askeri ve ticari gemileri hedef alan saldırıları küresel ekonomide tüm ekonomik verileri etkileme ve sonuçlar doğurmaya devam etmektedir. Saldırıların başlamasından bugüne söz konusu hattın gemiler tarafından kullanımının yüzde 70 düştüğü belirtilmekte, taşımacılık maliyetlerinin yüzde 60 artabileceği, sigorta bedellerinde yüz-de 20, yakıt masraflarında yüzde 20 artacağını lojistik şirketleri tahmin etmekte, dolayısıyla 2024 yılı sonunda küresel enflasyonun bu yüzden yüzde 0,7 artacağı tahmin edilmektedir.

ABD ve İngiltere Kızıldeniz’deki Husilerin saldırılarını durdurmak için karşı saldırılar yapmaya başlamışlar, bu da bölgedeki sıcaklığı artırmaya devam etmektedir. Bunun dışında güncelliği geri planda kalan Rusya-Ukrayna ve İsrail-Hamas bölgesindeki jeopolitik riskler yatırımcıların odağında kalmaya devam edecektir. Orta uzun vade de resesyon beklentileri bulunmasına karşın ABD’den gelen son gelen veriler “no landing” senaryosunu desteklemekte, faiz ve dolarda yukarı yönlü baskının devam ettiği mesajını vermekte, enflasyon beklentilerin üzerinde gelerek yıl bazında yüzde 3,1 gerçekleşmiştir. Kısa vadede faiz oranlarının düşürme olasılığı zayıflamış gözükmektedir.  Bildiğimiz üzere yılın ilk Federal Açık Pi-yasa Komitesi (FOMC) toplantısında da politika faizi yüzde 5,25-5,50 aralığında sabit bırakmıştı.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) yıl sonu enflasyonunu yüzde 64,77 olarak açıkladıktan sonra 2024 Ocak ayı enflasyonu yüzde 6,70 olarak açıklanırken yıllık enflasyon ise beklentilerin üzerinde yüzde 64,86 olarak açıklanmıştır. Para politikalarında gerekli tedbirler alınmaya çalışılmaktaysa da maliye politikalarıyla desteklenmemesi bu sonucu doğurmaktadır.  Enflasyon konusunda TÜİK açıkladığı TÜFE verileri karşısında İstanbul Ticaret Odası (İTO) ve Enflasyon Araştırma Grubu (ENAG) verileri arasındaki fark yatırımcıların gözünden kaçmamaktadır. ENAG enflasyonu yüzde 129,11, İTO’nı İstanbul verisi ise yüzde 76,17 olmuştur. Hazine ve Maliye Bakanlığı enflasyonda düşüş için yılın ikinci yarısını işaret etmektedir. OVP’ye bakıldığında 2024 yılı sonunda ulaşılması hedefle-nen TÜFE oranı yüzde 36 olarak öngörülmektedir. İnşaat maliyet endeksi bir önceki Aralık ayına göre yüzde 67 artmış, bunu en çok tetikleyen işçilik endeksi ise yüzde 111,62 malzeme endeksi ise yüzde 52,72 artmıştır.

Ons altın fiyatları Fed yetkililerinin faiz indirimi konusunda tem-kinli tavırları, İsrail-Filistin çatışmalarında ateşkes görüşmeleri haber akışı ile 1.988 dolar seviyesinde fiyatlanmaktadır. Görülüyor ki jeopolitik gelişmeler ve ABD faiz patikası altın fiyatları için piyasalarca yakın takip edilmektedir.

Avrupalı çiftçilerin iklim krizi yanında Rusya-Ukrayna savaşı etkisiyle protestolarını artırmaya devam ederken, Avrupa Parlamentosu gündeminde enflasyon, artan enerji ve gübre maliyetleri kaygıları üzerinde durularak kamu sübvansiyonları ve teşvikler sağlanması değerlendirilmektedir.

TCMB Para Politikası Kurulu 2024 yılı ilk toplantısında politika faizini 250 baz puan artırarak yüzde 45 çıkardıktan sonra mevcut Merkez Bankası başkanı görevden alınarak, başkan yardımcısı yeni Başkan olarak Sayın Fatih Karahan atanmıştır. Yeni başkanın ilk açık-laması enflasyonun hedeflere uyum sağlanana kadar parasal sıkı-lığı korumakta kararlı olduklarını vurgulamıştır. Mevcut OVP planı çerçevesinde hareket edilmesi açıklamalarının ardından piyasalar da bu atama nedeniyle herhangi bir dalgalanma olmamıştır. TCMB başkanının ilk enflasyon raporu sunumunda yıl sonu enflasyon tahminini değiştirmemiş, kredi kart harcamalarındaki yükseliş nedeniyle düzenleme yapılabileceği, zorunlu karşılıklarda da henüz bir indirim düşünmediğini belirtmiştir.

Dolar/TL paritesi dalgalanarak yukarı yönlü ivmesini sürdürmek-te, 30,74, altının ons değerinin artışı ve kur artışı paralelinde gram altın 1.988-2.000.-TL arasında tutunmaya çalışmaktadır. BIST100 endeksi, 9000 puanın üzerinde tutunmaya çalışmaktadır. Son haftalarda tüketici kredileri kullanımında hızlı artışlar yaşandığı bankalara göre oranların yüzde 3,60-4,24 arasında değiştiği, aynı oranlarda 12 aylık nakit avans oranlarında raporlarından gözlenmektedir. BIST100 endeksindeki yukarı yönlü eğilim ve Türkiye’nin 5 yıllık kredi risk primi (CDS)’nin 300 baz puana kadar gerilemesi yabancı yatırımcıların TL varlıklara taleplerini güçlendirme-ye başlamaktadır. Analistlere göre CDS’deki bu gerilemenin iç ve dış dinamiklerin olumlu gelişmekte olduğunu göstermektedir. Pi-yasaların bu görünümünde yatırım yaparken finansal okuryazar-lığın önemini bir kez daha vurgulamak isterim.

2023 Yılı 6 Şubat’ta meydana gelen Kahramanmaraş depreminde 300 bine yakın bina, 700 bine yakın bağımsız konut kullanılamaz hale gelmiştir. Bunların yanında yerleşim yerlerinin alt yapıları, enerji, ulaştırma, iletişimde yaşanan aksaklıklar, üretim tesisleri ve ticari ünitelerdeki tahribat tedarik zincirini olumsuz etkilemiş, Strateji ve Bütçe Başkanlığı tarafından depremin maliyetinin 104 milyar dolar civarında olduğu belirtilmektedir. Bu hasarın yaraları kamu kaynaklarıyla sarılmak zorundadır. Depremler kaçınılmaz ancak hepimize düşen görev; yaşadığımız kentte yerel yönetimle-re verilen yetkilerin kontrolü, sorgulaması ile yaşanılabilir depreme dayanıklı yerleşim yerleri kurulması konusunda gerekli baskının yapılması, ayrıca yaşayacağımız konutların deprem dayanıklılığı kontrollerinin yapılmış olması sorgulaması bizlerin sorumluluğundadır.

Aydın ilimiz için TİM raporuna göre faaliyet merkezlerine göre ihracat sırlamasında 2024 yılı ocak ayında Türkiye 21.incisi olup, yıllık ihracatta 2022 yılında 1.693,9 milyon dolar, 2023 yılında 1.659,9 milyon dolar, 2024 yılı ocak ayı bir aylık ihracatı 135,4 milyon dolar ile ülke ihracatından yüzde 0,68 pay almaktadır.  İlimiz birçok ürününün üretiminde ülkemizde ilk sıralarda yer almakta, konu ürünlerin ihracatında da performansını hızla artırabileceği inancındayım.

Küresel ekonomilerde resesyon sinyalleri nedeniyle merkez bankalarının aldıkları kararlar devam ederken bölgemizdeki jeopolitik risklerin ortadan kaldırılması için uluslararası adımlar atılmaya çalışılmaktadır. Piyasalar ABD ve İngiltere enflasyon verilerini, Japonya’da büyüme, Türkiye’de halka arzların performansıyla yurtdışından ve yurt içinde açıklanan veriler yanında piyasalardaki dalgalanmalar takip edecektir. Yerel seçimler yaklaşırken aday belirleme tartışmaları gündemde olup, Gazze’ye yapılan saldırılar üzerine İsrail üzerinde finansal baskılar gündemde yerini almakta; Moodys İsrail ülke notunu düşürdükten sonra 5 bankanın da notlarını düşürerek not görünümlerini negatife çevirmiştir.

14 Şubat Sevgililer gününü kutlar nice sevgililer gününde birlikte olunması dileklerimle, Saygılarımla,